การแปลผลการตรวจการนอนหลับ (polysomnography) ในผู้ใหญ่ และการรักษา (ตอนที่ 1)
การแปลผลการตรวจการนอนหลับ (polysomnography)
ในผู้ใหญ่ และการรักษา (ตอนที่ 1)
รศ. นพ. ปารยะ อาศนะเสน
ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา
Faculty of
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
1. การตรวจการนอนหลับ (sleep test) เป็นการตรวจเพื่อแยกระหว่าง
- กรนธรรมดา: ผู้ป่วยมักไม่เดือดร้อน แต่คนรอบข้างเดือดร้อนจากเสียงดัง หรือผู้ป่วยอาจเดือดร้อน ในการเข้าสังคมร่วมกับผู้อื่น
- กรนอันตราย: ผู้ป่วย และคนรอบข้างเดือดร้อน ถ้าไม่ได้รับการรักษา ผู้ป่วยอาจมีอาการง่วงมากผิดปกติในเวลากลางวัน ทำให้เรียน หรือทำงานได้ไม่เต็มที่ ถ้าต้องขับรถ อาจเกิดอุบัติเหตุในท้องถนนได้ นอกจากนั้นจะมีอัตราเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคอื่นๆ ได้ เช่น โรคความดันโลหิตสูง โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันจากการขาดเลือด ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ โรคความดันโลหิตในปอดสูง โรคหลอดเลือดในสมอง และอาจมีอายุสั้น อยู่ได้ไม่นาน โดยเฉพาะถ้าดัชนีหยุดหายใจและหายใจแผ่วเบา ต่อชั่วโมง ≥ 20
2. ผลการตรวจบ่งชี้ว่าท่านเป็น
- กรนธรรมดา ถ้า ดัชนีหยุดหายใจและหายใจแผ่วเบา ต่อชั่วโมง < 5
- กรนอันตราย ถ้า ดัชนีหยุดหายใจและหายใจแผ่วเบา ต่อชั่วโมง ≥5 โดยมีความรุนแรงอยู่ในระดับ
ดัชนีหยุดหายใจ และหายใจแผ่วเบา ต่อชั่วโมง (AHI) ระดับออกซิเจนในเลือดที่ต่ำที่สุดขณะนอนหลับ
น้อย 5 -14 86 90
ปานกลาง 15 29 70 85
รุนแรง ≥ 30 ≤ 69
3. การรักษา มี 2 ทางเลือกคือ 3.1) วิธีไม่ผ่าตัด -ให้ทดลองใช้ เครื่องเป่าลมในทางเดินหายใจส่วนบน (CPAP) ปกติเวลานอน เพดานอ่อน และลิ้นไก่ที่ยาว และโคนลิ้นที่โต จะตกลงมาบังทางเดินหายใจส่วนบน ทำให้ทางเดินหายใจส่วนบนตีบแคบ ลมที่เป่าเข้าไป จะไปถ่างทางเดินหายใจให้กว้างออก ทำให้ไม่มีการอุดกั้นทางเดินหายใจ ผู้ป่วยไม่กรน และไม่มีภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ ควรทดลองใช้ประมาณ 1-2 สัปดาห์ (ฟรี) ถ้าใช้แล้วดีขึ้น คิดว่าใช้ได้ แนะนำให้ซื้อใช้ แต่ต้องใช้ทุกคืน คืนใดไม่ใช้ ก็จะมีอาการกรนและ/หรือ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับอีก ซึ่งปัจจุบันตัวเครื่องมีขนาดเล็ก สามารถพกพาไปที่ไหนๆได้ค่อนข้างสะดวก การใช้เครื่องเป่าลมจะเหมือนการใส่แว่นตาใหม่ๆ คืออาจรู้สึกอึดอัดบ้างในช่วงแรก ต้องใส่ๆ ถอดๆ เมื่อชิน ก็จะใส่ได้เอง โดยสามารถติดต่อตัวแทนจำหน่ายเพื่อขอลอง - เครื่อง MANUAL โดยจะตั้งระดับความดันไว้กี่เซนติเมตรน้ำ ขึ้นกับผลของการปรับความดันขณะลองใช้เครื่องขณะตรวจการนอนหลับ (CPAP titration) - เครื่อง AUTO ซึ่งสามารถปรับความดันลมที่เป่าออกมาได้อัตโนมัติ ถ้าทางเดินหายใจตีบแคบมาก เครื่องจะปรับโดยใช้ความดันสูงเป่า ถ้าทางเดินหายใจตีบแคบน้อย เครื่องจะปรับโดยใช้ความดันน้อย ในกรณีที่เจ้าหน้าที่ไม่ได้ให้ลองใช้เครื่องขณะตรวจการนอนหลับ (no CPAP titration) ควรขอลองเครื่อง HUMIDIFIER (เครื่องปรับอากาศให้อุ่น และชื้นขึ้น) ร่วมด้วยเสมอ เพราะการที่ลมเป่าจมูกเรื่อยๆ ถ้าเป็นลมที่แห้งและเย็น (โดยเฉพาะถ้านอนเปิดพัดลม หรือเปิดแอร์) จะทำให้เยื่อบุจมูกบวม เกิดอาการคัดจมูกได้ง่าย ซึ่งจะทำให้เครื่องเป่าลมที่เป็น AUTOต้องเพิ่มความดันมากขึ้น ในการเอาชนะโพรงจมูกที่ตีบแคบ อาจทำให้ผู้ป่วยรู้สึกอึดอัดมากขึ้นได้ หรือถ้าเป็นเครื่อง MANUAL ระดับความดันที่ตั้งไว้ อาจจะไม่พอในการเอาชนะโพรงจมูกที่ตีบแคบเพิ่มขึ้นมา ทำให้ประสิทธิภาพในการรักษา อาการนอนกรน และ/หรือ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับได้ผลต่ำกว่าปกติ เมื่อเปรียบเทียบกับขณะที่ยังไม่มีเยื่อบุจมูกที่บวม เครื่อง HUMIDIFIER นี้ จะทำให้อากาศอุ่นและชื้นขึ้น คล้ายมีเครื่องอบซาวน่าอยู่ที่จมูก ทำให้ผู้ที่สวมใส่สบายขึ้น
- มีต่อตอนที่ 2 -