หลากหลายหน้าตาของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้
หลากหลายหน้าตาของโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้
รศ. นพ. ปารยะ อาศนะเสน
สาขาโรคจมูกและโรคภูมิแพ้
ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา
Faculty of Medicine Siriraj Hospital
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ หรือโรคแพ้อากาศ เป็นโรคที่พบบ่อย โดยมีอุบัติการณ์ร้อยละ 30-40 ทั่วโลก ซึ่งจะมีผู้ป่วยถึง 400 ล้านคนที่เป็นโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ ในประเทศไทยพบว่า มีผู้ป่วยผู้ใหญ่ถึงร้อยละ 20 และมีผู้ป่วยเด็กถึงร้อยละ 40 ที่เป็นโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ ดังนั้นจะมีผู้ป่วย 10-15 ล้านคนในประเทศไทยที่ป่วยเป็นโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้
โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ สามารถทำให้ผู้ป่วยมีอาการคัน, จาม, น้ำมูกไหล และ คัดจมูกได้ จากการศึกษาความรู้สึกของผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ ต่อโรคที่ผู้ป่วยเป็น พบว่าผู้ป่วยโรคนี้มักจะไม่รู้ถึงความรุนแรงของโรคที่ผู้ป่วยเป็น ซึ่งทำให้ผู้ป่วยโรคนี้ได้รับการวินิจฉัย และการรักษาน้อยกว่าที่ควรจะเป็น และร่วมมือในการรักษาน้อยลง นั่นหมายความว่า ผู้ป่วยอาจไม่ทราบว่าตนมีอาการคัดจมูก เนื่องจากเคยชินต่ออาการดังกล่าวเป็นระยะเวลานาน ผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ อาจมาพบแพทย์ด้วยอาการอื่นที่ไม่จำเพาะเจาะจง เช่น
- อาการรู้สึกหอบเหนื่อยง่าย ลำบากในการหายใจ หายใจไม่สุด หรือหายใจไม่ทั่วท้อง ผู้ป่วยอาจมีอาการคล้ายกับมีทางเดินหายใจส่วนล่าง หรือหลอดลมอุดกั้นได้
- อาการปวดศีรษะเรื้อรัง อาจมีอาการคล้ายปวดศีรษะแบบไมเกรนได้ (โดยเฉพาะถ้าผู้ป่วยที่มีอาการคัดจมูกข้างเดียว) เนื่องจากโพรงไซนัสมีรูเปิดเข้ามาในโพรงจมูก เมื่อเยื่อบุจมูกบวมมาก อาจไปอุดรูเปิดของโพรงไซนัสที่เปิดเข้ามาในโพรงจมูก ทำให้การไหลเวียนของอากาศในโพรงไซนัสผิดปกติ มีความดันภายในไซนัสเพิ่มขึ้นได้ ทำให้มีอาการปวดบริเวณตำแหน่งของโพรงไซนัสได้ เช่น ปวดบริเวณหัวตา (ไซนัสที่บริเวณหัวตา), ปวดบริเวณหน้าผาก (ไซนัสที่บริเวณหน้าผาก) หรือปวดบริเวณโหนกแก้ม (ไซนัสที่บริเวณโหนกแก้ม) ผู้ป่วยบางราย อาจปวดร้าวไปลึกๆ บริเวณกลางศีรษะได้ เนื่องจากมีการอุดตันของรูเปิดของไซนัสที่อยู่ใต้ฐานของกะโหลกศีรษะ
- อาการไอเรื้อรัง ผู้ป่วยบางรายอาจได้รับการวินิจฉัยผิดว่า เป็นโรคหืดมานาน ผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ อาจมีน้ำมูกไหลลงคอ ทำให้มีอาการไอเรื้อรัง, มีเสมหะในคอ หรือ กระแอมไอบ่อยได้ หรือบางรายรู้สึกว่ามีอะไรติดๆ อยู่ในลำคอได้
- มีกลิ่นปากแรง เนื่องจากผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ มีอาการคัดจมูกเรื้อรัง ทำให้น้ำมูก หรือเมือกในช่องจมูก ไม่สามารถไหลออกมาทางจมูกภายนอกได้ จึงค้างอยู่ หรือไหลลงคอ และติดอยู่หลังคอนานๆ ทำให้เกิดกลิ่นได้ จากเชื้อแบคทีเรียที่มีการเพิ่มจำนวนมากขึ้น นอกจากนั้น การที่ผู้ป่วยต้องหายใจทางปากเป็นระยะเวลานาน จะทำให้น้ำลาย ซึ่งมีสารยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียลดน้อยลง ทำให้แบคทีเรียมีการเพิ่มจำนวนมากขึ้นในช่องปาก เกิดกลิ่นปากได้ และทำให้อาจทำให้ผู้ป่วยคอแห้ง และเจ็บคอเรื้อรังได้
- มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ คล้ายอาหารไม่ย่อย หรือมีอาการคล้ายโรคกรดไหลย้อนได้ เนื่องจากผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ มีอาการคัดจมูก จึงหายใจทางปาก อาจมีการกลืนลมเข้าไปในทางเดินอาหารมาก ทำให้มีปัญหาดังกล่าวได้
- มีอาการเพลียง่าย หรือหลับง่ายในเวลากลางวัน เนื่องจากจมูกเป็นส่วนต้นของระบบทางเดินหายใจ เมื่อผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ มีอาการคัดจมูก จะทำให้เกิดปัญหาการอุดกั้นทางเดินหายใจขณะหลับได้ อาจเป็นมากถึงเกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับตามมาได้ นอกจากนั้น การที่ลมวิ่งผ่านช่องจมูกที่แคบ อาจทำให้มีเสียงดังได้
- มีเยื่อบุริมฝีปาก หรือมุมปากอักเสบเรื้อรัง เนื่องจาก ผู้ป่วยโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ มีอาการคัดจมูก จึงต้องหายใจทางปาก ทำให้ริมฝีปากแห้ง แตก และอักเสบ ผู้ป่วยบางราย มีน้ำลายไหลออกมาขณะหลับ ทำให้เกิดการอักเสบของผิวหนังบริเวณรอบปากได้ และการที่ริมฝีปากแห้ง ทำให้ผู้ป่วยต้องเลียริมฝีปากบ่อยๆ อาจยิ่งทำให้การอักเสบของริมฝีปากเป็นมากขึ้นได้
- มีอาการทางตา เนื่องจากท่อน้ำตามีรูเปิดที่โพรงจมูก ผู้ป่วยที่มีอาการคัดจมูก จะมีการอุดตันของท่อน้ำตานี้ได้ หรืออาจมีการอักเสบขึ้นไปที่ตา ทำให้มีอาการคัน, เคืองตา, แสบตา, น้ำตาไหลได้ หรืออาจเกิดผื่น หรือการอักเสบของผิวหนังรอบๆดวงตาจากการขยี้ตาบ่อยๆได้ หรืออาจมีรอยคล้ำรอบดวงตาได้
- มีอาการผิดปกติทางหู และระบบประสาททรงตัว เนื่องจากเยื่อบุจมูกทางด้านหลังติดต่อกับท่อยูสเตเชียน ซึ่งอยู่หลังโพรงจมูก การอักเสบในโพรงจมูก อาจลามไปด้านหลังถึงเยื่อบุรอบๆท่อยูสเตเชียน ทำให้ท่อยูสเตเชียนทำงานผิดปกติ ทำให้มีอาการหูอื้อ, เสียงดังในหู หรือเวียนศีรษะ บ้านหมุนได้
โดยสรุป โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ อาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการที่ไม่จำเพาะเจาะจงได้ ดังนั้นถ้าผู้ป่วยมีอาการดังกล่าวข้างต้น อาจต้องสงสัยไว้ก่อนว่าเป็นโรคจมูกอักเสบภูมิแพ้ หรือไม่ ถ้าไม่แน่ใจ ควรปรึกษาแพทย์ดีกว่าครับ
